Những con khỉ và thói quen hành xử

tác giả: xập xình

Có một câu chuyện tôi đọc được trên blog của anh Thái - một kỹ sư an toàn thông tin nổi tiếng như sau:

“em xây một cái chuồng rộng cỡ cái phòng ngủ, và lùa năm con khỉ vào một phía. phía còn lại em để một trái chuối. rồi em cầm bình chữa lửa đứng đợi. khỉ thì thích ăn chuối, nên không sớm thì muộn, một trong những con khỉ sẽ bắt đầu chạy về phía trái chuối. khi nó làm như thế, em lấy bình chữa lửa xịt vào những con khỉ còn lại. thay trái chuối mới nếu cần, và lập lại quá trình này.

khỉ rất thông minh, nên chúng sẽ nhanh chóng nhận ra cái luật này: nếu mà có con khỉ nào tiến về phía trái chuối, cả đám còn lại sẽ bị xịt bột chữa lửa. và để tự bảo vệ, cả đàn sẽ bắt đầu tấn công bất kỳ con nào có ý định ăn chuối.

khi hiện tượng này xảy ra, em bắt một con khỉ ra khỏi chuồng, và thay vào đó bằng một con khỉ mới. con khỉ mới sẽ gia nhập đàn, cố gắng kết bạn, và chắc chắn sẽ muốn ăn trái chuối. và những con khỉ còn lại, biết rõ điều gì sẽ xảy ra, sẽ tấn công con khỉ mới để ngăn không cho em xịt chúng. sau vài lần, con khỉ mới sẽ hiểu ra, và bắt đầu tham gia tấn công nếu một con khỉ khác tiến về phía trái chuối. khi hiện tượng này xảy ra, em bắt thêm một con khỉ trong số bốn con khỉ cũ còn lại ra khỏi chuồng, và thay vào đó bằng một con khỉ mới khác.

sau khi lập lại quá trình đó vài lần, sẽ có một thời điểm không có con khỉ nào đang bị nhốt từng bị xịt bột chữa lửa; sự thật là chúng cũng chưa từng thấy cái bình chữa lửa tròn méo ra sao. nhưng mà điều hay ho là, chúng vẫn sẽ tấn công bất kỳ con khỉ nào đi về phía trái chuối!

nếu mà con khỉ biết nói và hiểu được tiếng người, thì khi em hỏi tại sao chúng tấn công, câu trả lời của chúng chắc hẳn sẽ là: àh, thiệt ra tôi cũng không biết tại sao, nhưng đó là cách chúng tôi hành xử ở đây.”

thử suy nghĩ một chút về câu chuyện này.. có khi nào con người cũng giống như những con khỉ ấy?

Dạo một vòng trên các trang mạng xã hội, các blog có bàn luận đến vấn đề chính trị. Có một điều kỳ quặc là hễ ai bày tỏ điều bất bình xảy ra trong xã hội một tí là lập tức có người quy kết cho họ là “phản động”.. tôi cá là người viết câu đó cũng không hiểu “phản động” là gì. Nhưng ngược lại có một thực tế là có quá nhiều người đánh đồng những tiêu cực trong xã hội, quy kết nó và đổ lỗi cho chế độ, cho nhà nước. Đó hoàn toàn là hành động vơ đũa cả nắm. Có những người cả đời còn chưa về quê hương được ngày nào nhưng vẫn to mồm chửi rủa, đọc mấy thông tin trên mấy tờ bê bê xê nhảm nhí rồi bắt đầu hình thành cái suy nghĩ rằng đất nước đang nghèo khó là do những người cầm quyền như thế này thế nọ.

Cái lối tư duy kiểu đám đông như những con khỉ trong câu chuyện trên rất phổ biến. Người ta thường mặc định những suy nghĩ mà không bao giờ tự hỏi lại tại sao lại như thế? Điều đó có đúng không?

Thế cho nên, khi phát ngôn hay làm một điều gì, hãy cân nhắc cho cẩn thận.. xem mình viết như vậy đã thấu tình đạt lí hay chưa. Đừng để cho những suy nghĩ lối mòn làm giảm đi sự sáng suốt của bản thân.

Posted in: yêu nước